Cách chăm sóc cỏ trong chăn nuôi xanh tươi cho trâu bò (... tốt hơn cả sân vận động Mỹ Đình)
Mặt cỏ của sân Mỹ Đình vàng úa, xơ xác khiến nhiều cổ động viên bóng đá ngán ngẩm (Ảnh: Mạnh Quân).
Đừng để trâu bò của bạn thất vọng về đồng cỏ của mình!
Trâu và bò là loại gia súc lớn có nhu cầu tiêu thụ thức ăn gần tương tự nhau, chúng đều tiêu thụ một lượng rất lớn.
Theo TS. Tăng Xuân Lưu (Giám đốc Trung tâm nghiên cứu bò và đồng cỏ Ba vì), trâu bò thuộc nhóm đại gia súc ăn cỏ loại dạ dày có 4 túi, là loài nhai lại, dạ dày có dung tích 80 – 120lit. Tiêu hóa ở dạ cỏ được coi là một thùng lên men lớn với chức năng lên men tiêu hóa thức ăn (thức ăn thô xanh và thức ăn tinh). Dạ cỏ là môi trường để vi sinh vật lên men yếm khí: nhiệt độ tương đối ổn định khoảng 38- 42 ℃, pH: 5,5 – 7,4, với khoảng 50 – 80% các chất dinh dưỡng của thức ăn được lên men ở dạ cỏ nhờ hệ vi sinh vật.
Khẩu phần ăn hàng ngày trâu bò: chăn thả ít nhất 2 – 4 giờ/ ngày thì bạn cần cho ăn thêm (còn tùy thuộc vào thời gian cho ăn và lượng cỏ trên đồng).
- Cỏ xanh hoặc thân cây ngô tươi: 25-40kg ( hoặc cỏ khô – 1kg cỏ khô bằng 4kg cỏ xanh).
- Cám hỗn hợp: 1-2kg/con/ngày (2-3kg sử dụng trước 60-70 ngày nếu nuôi vỗ béo, để đạt mức tăng trọng 0,8-1,2kg/con/ngày).
- Nước uống tự do.
Ngoài ra ta cần: tẩy giun sán định kỳ 1-2 lần/năm.
Đối với các tỉnh vùng cao với lợi thế đất đai, việc trồng cỏ cũng là một phương án tăng thêm thu nhập cho người dân.
Ở bài viết này, VINODA xin được chia sẻ với bạn đọc các loại cỏ năng suất cao đáp ứng nhu cầu trâu bò & kỹ thuật trồng theo từng loại cỏ phù hợp.
1. Cỏ voi:
Tên khoa học: Pennisetum pupurrerum
Đặc điểm: Thuộc họ hòa thảo thân đứng ( có thể cao tới 4 – 6m) nhiều đốt, rậm lá, sinh trưởng nhanh, những đốt bên dưới có rễ, hình thành thân ngầm và phát triển thành búi to.
Yêu cầu với đất khá khắt khe: ưa đất màu, giàu dinh dưỡng, thoáng, có tầng đất canh tác sâu, pH 6-7, không ưa đất cát, không chịu được ngập úng nước nhưng chịu được khô cạn.
Nhiệt độ thích hợp: 25-40oC
Giai đoạn sinh trưởng: mùa hè (nhiệt độ và độ ẩm cao)
Với lượng mưa trung bình 1-500mm/năm. Khi nhiệt độ môi trường xuống thấp 2-3 độ vẫn không bị cháy lá. Tuy nhiên vào mùa đông, đặc biệt khi có sương muối quá trình sinh trưởng thường bị chậm lại. Khi nhiệt độ lên quá cao trên 45°C sinh trưởng của cỏ voi có thể bị ngưng.
Năng suất: 100-400 tấn/năm có thể lên tới 800 tấn/năm.
Cỏ voi VA06 chuyên dùng trong chăn nuôi
Kỹ thuật trồng
Thời gian trồng: tháng 2 – tháng 5
Thời gian thu hoạch: tháng 6 – tháng 11 ( nếu chủ động tưới nước vào mùa khô có thể thu hoạch cả năm) chu kỳ kinh tế của cỏ voi là 3 – 4 năm (nếu chăm sóc tốt có men ủ vi sinh có thể cho năng suất cao trong 10 năm)
Chuẩn bị đất: chuyên canh hoặc thâm canh,
Ở các hộ gia đình thường có xu hướng trồng cỏ vừa làm hàng rào vừa làm thức ăn cho gia súc, nếu trồng theo phương thức này cần cày sâu bừa kỹ và làm sạch cỏ dại, rạch hàng sâu 15-20cm cách hàng 60cm, có thể trồng theo khóm, cách bụi 40cm và cách hàng 60cm
Phân bón: tùy vào chất lượng đất mà có thể thay đổi sư dụng phân bón khác nhau.
Các loại phân hữu cơ, phân lân, phân kali dùng bón lót toàn bộ teo lòng rãng trồng cỏ. Phân đạm thì chia đều có các lần thu hoạch để bón thúc sau mỗi lần cắt. Có thể bón bằng phân trâu bò chế phẩm sinh học cho cây. Lưu ý khi đất chua thì bón thêm vôi bột ( pH<5)
Cách trồng và chăm sóc:
Trồng bằng thân cây (hom): chọn cây mập và hom bánh tẻ (cây 80-100 tuổi) sau đó chặt vát hom cây từ 25 – 30cm và có 3-5 mắt mầm.
Trung bình mỗi ha ta cần: 8 – 10 tấn hom, đặt hom trong lòng rãnh lấp đầy đất 5cm
Có thể thu hoạch đợt đầu tiên sau 80 – 90 ngày, tuy nhiên không thu hoạch non đợt đầu, khoảng cách các lần tiếp theo là 30 – 45 ngày
Cỏ có độ cao 80 – 100cm thì thu hoạch cách gốc 5cm, cắt sạch để cỏ mọc lại đều. Sau mỗi lần thu hoahcj cỏ mọc lá mới lại tiến hành bón thúc đạm uẻ và phân ủ vi sinh.
Có thể sử dụng tươi hoặc ủ chua cho trâu bò.
2. Cỏ Ghi-nê – cỏ sả/ cỏ sữa
Tên khoa học: Paannicum maximum
Đặc điểm: Đây là loại cỏ hòa thảo, lâu năm, thân cao 2 – 3m, không có thân bò, mọc thành bụi như bụi sả. Bẹ lá mọc quanh gốc, màu tím có lông nhỏ và trắng.
Cỏ Ghi-nê có 2 loại: lá lớn và lá nhỏ. Lá lớn có năng suất cao hơn lá nhỏ.
Cỏ Ghinê có nhiều ưu thế về đặc tính: sinh trưởng nhanh mạnh, năng suất cao, khả năng chịu hạn và nóng tốt chịu được bóng cây, dễ trồng.
Nhiệt độ: thích hợp 19- 22°C sinh trưởng tốt ở những vùng có lượng mưa 800-1000ml/năm.
Sống được trên nhiều loại đất giống nhau, phù hợp nhất là đát phù sa, đất nhiều màu, pH: 6 , có thể chịu được đất mặn nhẹ, không chịu được đất ẩm kéo dài.
Cỏ Ghinê có thẻ trồng xen với cây lâm nghiệp, cây ăn quả khác do ưu thế chịu được hạn hán và bóng râm, có thể tận dụng trông ven bờ ao, ven đường hoặc có thể phủ đất chống xói mòn và giữ ẩm.
Loại cỏ lá lớn có thể trồng thâm canh 1 năm cho 8-10 lứa, trên 1ha đạt 100-200 tấn hoặc có thể hơn.
Cỏ ghinê TD08 – cỏ sả lá nhỏ
Kỹ thuật trồng
Thời gian: từ tháng 2 – 4 và tốt nhất là đầu mùa mưa cho tỉ lệ sống cao. Thu hoạch từ tháng 5 – 11, chu kỳ kinh tế 4 – 5 năm hoặc có thể lâu hơn ( 6 - 7 năm)
Chuẩn bị đất trồng: giống cỏ voi
Cách trồng và chăm sóc
Trồng bằng hạt hoặc khóm thân rễ, trồng theo bụi
Trồng theo bụi: dùng cày rạch hàng sâu 10cm. Mỗi ha cần khoảng 56 tấn, hạt 5 – 6kg.
Khóm giống: cắt bỏ ngọn các khóm cỏ để lại chiều cao khóm 25-30cm, dùng cuốc đánh gốc cỏ lên và rũ sạch đất, cắt phạt bớt phần rễ già, sau đó tách thành những khóm nhỏ, mỗi nhóm 3 -4 nhánh.
Bón lót phân và đặt các khóm vào rãnh ngả cùng một phía vuông góc với thành rãnh cách nhau 35-40cm lấp đất sâu 10- 15cm( ½ độ dài của thân cây giống, dậm đất chặt, tạo điều kiện có độ ẩm, cây chóng nảy mầu có tỷ lệ sống cao)
Trồng bằng hạt: rải đều theo hàng sau đó lấp đầy 5cm.
Trồng xen cây, trồng ven bờ : đào hốc 15cm, khoảng cách 40-50cm, cách hố 15-20cm
Sau khi trồng 15-20 ngày thì kiểm tra khả năng nảy mầm chồi, nếu cần trồng dặm lại và bón thúc bằng đạm urê. Nếu trồng bằng hạt chỉ tiến hành chăm sóc và trồng tỉa bổ sung, Khi cây mọc và có thể phân biệt rõ để tránh nhầm với cỏ dại. Sau mỗi lần cắt va khi cỏ màu xanh, làm cỏ dại rồi dùng phân đạm bón thúc.
Thu hoạch và sử dụng: Sau khi trồng 60 ngày thì thu hoạch lứa đầu, cắt phần trên, cách mặt đất 10cm, các lứa sau cách nhau 45 ngày, mỗi năm cắt dọn gốc già một lần.
3. Cỏ Xu-đăng
Tên khoa học: Songlum Sorglum Sudunosa
Đặc điểm: Thuộc họ hòa thảo, thân đứng, khả năng sinh trưởng nhanh, chịu được các điều kiện nóng và khô hạn.
Năng suất: 100-120 tấn/ha/năm
Kỹ thuật trồng: thời gian gieo trồng từ tháng 12 đến tháng 9, thu hoạch từ thánh 4 đến tháng 12. Cỏ Xu đăng có chu kỳ kinh tế 3-4 năm.
Loại cỏ này thích hợp với các loại đất có thành phần cơ giới nhẹ, sâu mềm và tơi xốp, pH trung tính và không ngập nước.
Kỹ thuật làm đất và chăm bón: giống cỏ voi
Cách trồng và chăm sóc: Gieo trồng bằng hạt cứ 7-8kg hạt cho 1ha. Mật độ gieo trồng cách hàng 50cm, cách bụi 20cm
Cỏ xu-đăng
Một số giống cỏ khác: Cỏ lông para, cỏ Stylo, cỏ Ruzi - cũng được sử dụng trong chăn nuôi trâu bò
Lưu ý: trong mùa Xuân tránh cho trâu bò ăn cỏ quá non quá nhiều( các loại cỏ nói chung), dễ dẫn đến trướng hơi dạ cỏ trên trâu bò. Cần xử lý cỏ non nếu cho trâu bò ăn như phương pháp phơi, hoặc ủ.
Hồi kết: Dù là trồng loại cỏ nào để chăn nuôi trâu bò hãy chú ý đến đặc điểm của từng loại cỏ để có phương pháp trồng và chăm sóc hiệu quả nhất. Chỉ khi cỏ đủ nhiều, xanh và tươi, trâu bò của chúng ta mới thực sự có lượng thực phẩm tốt nhất để hấp thụ và mạnh khoẻ. Chứ đừng mang trâu bò của bạn đến sân vận động Mỹ Đình, vì chúng sẽ chê mà thôi!
À nhưng chúng ta cũng có thể cải thiện tình trạng của sân Mỹ Đình bằng mắt thường như cách của giáo sư Xoay (Đinh Tiến Dũng): “Trận lượt về có thể nhờ nhà đài thêm filter chỉnh màu cho xanh mượt”
Chúc quý vị khán giả sẽ được ngắm một đồng cỏ xanh mượt ở trận lượt về sắp tới!
Bài viết có sự tham khảo nội dung chuyên môn về các nguồn cỏ từ: Cục Thú y.