Bạn có biết rằng cảm xúc của con người bị chi phối bởi hormone trong cơ thể, trong đó có một loại hormone được gọi là “hormone tình yêu” được tiết ra khi đôi lứa có các cử chỉ thân mật nó duy trì và gắn kết mối quan hệ giữa con người. Bên cạnh đó oxytocine cũng tác động lên các hoạt động sinh lý của động vật và được sử dụng trong điều trị và hỗ trợ điều trị trong thú y. Trong bài viết này chúng ta hãy tìm hiểu về loại hormone này nhé!

Oxytocine được sản xuất từ đâu?

Oxytocine là một nội tiết tố quan trọng của cơ thể được sản sinh từ vùng dưới đồi theo sợi trục đến khu trú ở thùy sau tuyến yên và đến lúc cần thiết tuyến yên sẽ tiết ra oxytocine.

Oxytocine cũng rất quan trọng trong quá trình sinh nở vì nó thúc đẩy cổ tử cung mở và tăng cường co bóp cơ trơn tử cung. Trong quá trình cho con bú oxytocin cũng được tiết ra để đáp ứng với hoạt động bú và thậm trí là tiếng kêu của con vật hay tiếng khóc của em bé, nó giúp gia tăng cảm xúc và sự gắn kết giữa mẹ và con vì vậy ngoài việc là “hormone tình yêu” thì oxytocine còn được biết đến là “hormone của tình mẫu tử”

Ảnh: Health Harvard Publishing

Các tác dụng của oxytocine

• Oxytocine giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi: giảm lượng cortisol (hormone gây stress

• Cải thiện trí nhớ: nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, sử dụng oxytocine có thể cải thiện trí nhớ con người nhất là trí nhớ từ xa xưa (các ký ức thời thơ ấu)

• Kéo dài tuổi thọ: Sự tăng tiết oxytocine giúp phục hổi các cơ bắp bị lão hóa, giúp giảm cân, duy trì cân nặng tối ưu, giảm mắc bệnh

• Giảm cơn nghiện: tác dụng tích cực hỗ trợ trong việc cai nghiện: rượu, thuốc lá, thuốc phiện, cocain

• Duy trì hôn nhân bền vững: giúp các mối quan hệ trở nên lãng mạn hơn, những người có nồng độ oxytocine trong máu cao thường có xu hướng gắn kết với bạn đời, những đôi vợ chồng có nồng độ oxytocine cao thường có nhiều cử chỉ thân mật. Ngoài ra đàn ông đã kết hôn có nồng độ oxytocine trong máu cao cũng sẽ lảng tránh đối tượng nữ giới hấp dẫn, dẫn đến mối quan hệ hôn nhân trở nên bền vững hơn. 

• Cải thiện kỹ năng giao tiếp xã hội: tăng sự cảm thông, giảm cảm giác lo lắng, sợ hãi. Những người mắc chứng tự kỷ thường thiếu một lượng hormone oxytocine trong máu. Do vậy, oxytocine còn được sử dụng để điều trị bệnh tự kỷ.

• Thúc đẩy quá trình sinh nở, hỗ trợ tăng tiết sữa, gắn kết tình mẹ con: tăng cường co bóp cơ trơn: kích thích làm các tế bào cơ trơn này co thắt và đẩy sữa ra ngoài

Mặt trái của hormone oxytocine

Loại hormone này giúp chúng ta cảm thấy có thiện cảm với những người giống chúng ta nhưng tạo thành kiến với những người có đặc điểm khác chúng ta.

Oxytocine được tăng tiết khi

Việc âu yếm thú cưng cũng giúp tăng tiết oxytocine, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc nuôi thú cưng sẽ khiến con người hạnh phúc hơn.

Oxytocine trong chăn nuôi thú y

Dung dịch tiêm oxytocin sử dụng trong thú y – Hanvet

Oxytocine cũng có một số tác dụng tương tự đối với động vật, được sử dụng trong nhiều trường hợp trong chăn nuôi thú y.

Oxytocine còn được gọi là “kích tố thúc đẻ”, tác động trực tiếp lên cơ trơn tử cung ở hầu hết tất cả các loài và có tác dụng khác nhau ở từng giai đoạn đẻ. Ở giai đoạn đầu tử cung không nhạy cảm với oxytocine, trong khi đó ở giai đoạn cuối độ nhạy cảm tăng lên rõ rệt, ngoài ta oxytocine cũng có tác dụng tăng co bóp cơ trơn ở tuyến vú, giúp kích thích tiết sữa.

Do vậy, tác dụng của hormone oxytocine ở động vật cũng có rất nhiều điểm chung với tác dụng đối với con người

Các trường hợp Sử dụng Oxytocin trong chăn nuôi thú y

• Phòng và điều trị chứng liệt dạ cỏ
• Thúc đẩy co bóp tử cung khi đẻ ( Lưu ý: không sử dụng khi cổ tử cung chưa mở)
• Hồi phục co bóp tử cung sau khi mổ lấy thai và kiểm soát xuất huyết tử cung
• Kích thích tiết sữa giúp tăng co bóp cơ trơn ở bể sữa và ống dẫn sữa, sử dụng trong trường hợp con vật bị mất sữa.
• Đẩy các dịch mủ, vụn bệnh lý trong tử cung của con vật ra ngoài khi con vật bị viêm tử cung, sót nhau, viêm nội mạc tử cung,…
• Điều trị liệt ruột ở ngựa, không sử dụng khi ngựa đang mang thai

Chống chỉ định

Không sử dụng trong trường hợp con vật bị khó đẻ

Không sử dụng khi con vật chưa mở cổ tử cung ( gây vỡ tử cung)

Không sử dụng trong trường hợp thai ngang, thai chéo

Đường tiêm

Tiêm bắp thịt, tiêm dưới da: 10 – 15 IU cho gia súc; 5 – 50 IU cho ngựa; 5 -30 IU cho lợn, cừu và dê.

Tiêm tĩnh mạch: Tiêm chậm liều bằng ¼ so với tiêm bắp, tiêm dưới da.

Lưu ý: Liều lượng sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất

Oxytocine còn được gọi là hormone hạnh phúc, mang lại cảm giác tích cực cho con người và các loài động vật. Ngoài ra loại hormone này còn được ứng dụng rộng rãi ở cả nhân y và thú y để điều trị và hỗ trợ điều trị các bệnh.

Bên cạnh sự tăng tiết hormone khi cảm thấy hạnh phúc thì ngược lại khi hành các hành động tích cực của chúng ta như: tập thể dục, ăn uống điều độ, hành động ôm ấm, an ủi, thực hiện và hoàn thành mục tiêu cũng sẽ giúp tăng tiết loại hormone hạnh phúc này và một số loại hormone khác mang lại cảm xúc tích cực như: endorphin, serotonin, adrenaline, prolactin, dopamine.

Nguồn: Harvard Health Publishing/Vinmec