Phòng và điều trị bệnh E.coli trên vịt

Nguyên nhân
Vi khuẩn E.coli gây bệnh trên vịt chủ yếu do 2 chủng E.coli 02 và 078. Có nhiều chủng E.coli khác có trong đường tiêu hóa của vịt nhưng ít khi gây bệnh. Mỗi một chủng E.coli khác nhau sẽ gây bệnh và thể hiện những triệu chứng và bệnh tích khác nhau. Vi khuẩn E.coli xâm nhập qua vết thương ở đường hô hấp, tiêu hóa và có thể đi thẳng vào máu gây bại huyết làm cho vịt chết đột ngột mà chưa biểu hiện bệnh tích.
Các khả năng dẫn đến vịt bị bệnh E.coli gồm: Vi khuẩn E.coli xâm nhập trực tiếp từ bên ngoài qua vết thương đường hô hấp, tiêu hóa của vịt khỏe, sau đó đi thẳng vào máu gây nhiễm trùng máu làm cho vịt chết đột ngột mà chưa biểu hiện bệnh tích. Hai là, vi khuẩn E. Coli thường có sẵn ở ruột già của vịt khỏe mạnh, khi điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng không tốt, nhất là cho ăn không hợp lý sẽ tạo điều kiện cho E.Coli phát triển và gây bệnh.

Triệu chứng
Bệnh có thể xảy ra ở 2 thể cấp tính và mãn tính. Mặc dù bệnh E.coli trên vịt không có các triệu chứng điển hình, nhưng sau thời gian 1- 10 ngày nung bệnh. Vịt 1 - 18 tuần tuổi có triệu chứng chết đột ngột với trạng thái thần kinh quay quay đầu, tỷ lệ chết 5 - 15%.  Ở vịt 3 - 15 ngày tuổi có biểu hiện như: Vịt bị rút cổ, lông xù, mắt lim dim, một số con có triệu chứng cảm cúm, sổ mũi và khó thở, phân có màu trắng xanh rồi chết. Trước khi chết nhiều con có triệu chứng co giật, quay đầu, ngoẹo cổ… Vịt đẻ chết rải rác, tỷ lệ đẻ giảm, vỏ trứng có dính máu.

Bệnh tích
Vịt chết nghi mắc bệnh E.coli, mổ khám thấy bệnh tích:

• Màng bao tim bị viêm trắng. Đôi khi viêm dính vào cơ tim.
• Trên cơ tim có điểm xuất huyết lấm tấm.
• Gan sưng đen, có trường hợp cũng thấy xuất huyết chấm đỏ.
• Lách sưng có đốm trắng hoặc đỏ.
• Màng bụng viêm, có sợi fibrin dính vào xoang bụng và ruột.
• Màng túi khí viêm trắng và có chất nhầy màu vàng.
• Ống dẫn trứng viêm có dịch nhầy trắng…

Ngoài ra cần chẩn đoán phân biệt với các bệnh khác như:

• Bệnh trúng độc do thức ăn: Bệnh chết nhanh hơn, có triệu chứng thần kinh nặng hơn, gan sưng và đổi màu thận sưng và tiêu chảy, kiểm tra lại thức ăn.
• Bệnh thương hàn: Bệnh này cũng xảy ra cùng thời gian với bệnh E.Coli, triệu chứng giống như bệnh E.Coli nhưng bệnh tích ở gan không có những điểm hoại tử màu trắng, túi khí không có những điểm màu vàng.
• Bệnh dịch tả: Vịt tiêu chảy phân loãng, trắng xanh, rất thối, mắt đỏ sưng phù dính mí.
• Ngoài ra có nhiều vi sinh vật khác có khả năng gây bệnh cho vịt với các triệu chứng tương tự như viêm bao hoạt dịch, viêm khớp do Mycoplasma, Salmonella hoặc nhiễm trùng huyết cấp tính do Pasteurella.

Phòng bệnh
Chăm sóc vịt tốt ngay từ giai đoạn úm, không để vịt con bị lạnh và ăn thức ăn tự nhiên quá sớm (tép sống …). Giữ ấm chuồng trại tránh gió lùa. Vệ sinh máng ăn, uống
Trong tuần đầu tiên dùng thuốc úm gà, vịt 1- 3 ngày để bổ sung các vitamin cần thiết như vitamin nhóm B, C.
Có thể dùng kháng sinh liều thấp để phòng ngừa cho vịt từ ngày tuổi thứ 1 - 10 bằng cách trộn các loại kháng sinh: Colistin, Gentamycin, Ampicillin … vào thức ăn liên tục trong 2 - 3 ngày.
Tiêm phòng vaccine theo đúng lịch trình như: Vaccine dịch tả vịt, viêm gan, cúm gia cầm.

Điều trị
Do bệnh được gây ra bởi vi khuẩn nên việc dùng kháng sinh trong điều trị là cần thiết. Tuy nhiên, trước khi quyết định sử dụng loại kháng sinh nào, cần phải làm kháng sinh đồ để chọn loại kháng sinh hiệu quả nhất. Sau đó tiến hành điều trị như sau: Cách ly vịt ốm để chăm sóc riêng. Sử dụng một trong số các kháng sinh sau:

• Ampicillin + Colistin
• Amoxyllin + Colistin 
• Flophenicol + Tylosin
• Doxycycline + Tylosin
• Colistin + Norfloxacin ….
• Tăng cường trợ sức, trợ lực: Gluco + Vitamin C

Có thể sử dụng phác đồ sau:
- Tiêm bắp hoặc tiêm dưới da KANAMYCIN 10% hoặc Enrofloxacine 5%/10% hoặc hòa tan NAVET-NORFLOX C trong nước uống, dùng liên tục trong 5 ngày theo hướng dẫn của nhãn thuốc để tiêu diệt vi khuẩn trong cơ thể vịt bệnh.
- Kết hợp cho uống TERRA-COLIVIT với liều lượng 2g/1lít nước liên tục trong 5 ngày để phòng các tác nhân gây bệnh kế phát cũng như kích thích tăng trọng, tăng sản lượng trứng, tăng tỷ lệ trứng có phôi. Sau khi ngừng dùng kháng sinh cần sử dụng men Navet-Biozym thêm 7 ngày để đàn vịt chóng phục hồi sức khoẻ. Sau điều trị có thể bổ sung B - Complex, Men tiêu hóa sống  Bacilac I (bacillus subtilis) giúp nâng cao khả năng tiêu hóa và hệ vi sinh vật đường ruột cho vịt.

 Sau mỗi lần điều trị nếu có điều kiện nên lập kháng sinh đồ bởi vì vi khuẩn E. coli luôn gây đề kháng với thuốc.

Hoàng Ngân - Người Chăn nuôi